Məkrli planın tərkib hissəsi…
Ötən gün İraqda Kürdüstan muxtariyyətinin yaradılması üçün keçirilən müstəqillik referendumunun nəticələri açıqlanıb. Seçici fəalliğinin 78 % olduğu səsvermənin əleyhinə və lehinə bir qrup siyasi partiyalar var. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, daxili yekdil mövqeyə sahib ola bilməyən siyasi qüvvələrin bundan sonra aralarındakı düşmənçilikləri daha da inkişaf edəcək. Və burada kürdlərin lideri Məsud Bərzaninin məqsədi təkcə muxtariyyət qazanmaq deyil. Hadisələri diqqətlə izlədikdə, Bərzaninin muxtariyyət qazanmaq arzusunu reallaşdırmaqla parallel, başqa niyyətlərini də həyata keçirmək istəyini görməmək olmur.
Məsələ ilə bağlı “Mediazona”- ya fikirlərini bölüşən ekspert politoloq Tofiq Abbasov çox maraqlı məqamlara toxunub. Onun fikrincə,Kürdüstanın müstəqillik planı Qərbin və onun Şərqdə dəyişməz müttəfiqi olan İsrailin ortaq planıdır. Bununla Yaxın Şərqi dağıdan qüvvələr, özlərinin genişmiqyaslı dəyişiklik planını, eləcə də düşmən ölkələrin yaxınlığında dayaq nöqtəsini yaratmaq niyyəti güdürlər. Düzdür, İraq Kürdüstanının daxilində ciddi ziddiyətlər var. Cəlal Tələbani ilə Məsud Bərzani, eləcə də solçu hərəkatın rəhbərlərinin çoxdankı problemləri var. Onlar külli miqdarda maliyyə dalğaları göyə sovurublar. Bəlli olan odur ki, həmin məkrli planın, eləcə də maliyyələrin yuyulması planı arxasında, məhz Məsud Bərzani dayanır. Öz problemlərinin həllini yüngülləşdirmək məqsəd ilə Bərzani çox riskli referendum ideyasına getməli oldu. Məsud Bərzani vəziyyəti kəskinləşdirmək vasitəsi ilə, bir neçə həlli çətin məsələnin öhdəsindən gəlmək üçün dəridən-qabıqdan çıxmaq məcburiyyətindədir. Bu prosesdə Amerika ilə İsrail ona dəstək vəd etsələr də, bu heç də Bərzaninin planının yüngül tərzdə həlli demək deyil. Əgər Ankara ilə Tehran həqiqətən də İraq Kürdüstanının müstəqilliyini istəmirlərsə, onlar üçün bu niyyətin üzərindən xətt çəkmək bir o qədər də çətin olmayacaq. Yox, əgər bu iki ölkə üzdə bir söz deyib, pərdə arxasında başqa niyyətə qulluq etsələr, onda vəziyyət çox çətin tərzdə reallaşacaq. Görünən budur ki, İraq Kürdüstanı müstəqilliyini elan etməklə regiona böyük xətalar gətirəcək. Bunu təxmin etmək bir o qədər də çətin deyil. Bölgə son dərəcə turbulent və təhdidlərlə doludur. Ona görə də, Kürdüstan məsələsi bombanın partlayışını işə gətirən detonator rolunu oynaya bilər.
Problem ondadır ki, əksər qüvvələr Kürdüstanın müstəqilliyini böyük səksəkə ilə qarşılayır. Lakin bu fonda Ermənistan da İraq Kürdüstanının müstəqilliyinə alqış edənlər sırasındadır. Bu isə ondan xəbər verir ki, rəsmi İrəvan Avrasiya məkanında separatizm hərəkatına rəvac verən əsas qüvvələrdəndir. Bu Ermənistana ona görə lazımdır ki, özünün çoxdankı ərazi iddialarını gerçəkləşdirsin. İrəvan gözünü Gürcüstan, İran, Türkiyə, Azərbaycan və hətta Rusiyanın ərazilərinə dikib və əlverişli vəziyyət yaranan kimi, o, öz bəd əməllərini həyata keçirməyə cəhdlər edəcək. Bərzani bu iyrənc planın reallaşmasında birdən birə bir neçə mənfur planın həllinə cəhd göstərəcək. Onunla parallel digər qeyri-sağlam qüvvələr də öz planlarının həllinə başlamağı nəzərdən keçirirlər. Bu idbar sırada Ermənistan da var.
