Kamal Cəfərov: Sosial medialarda təhlükəsiz mühitə doğru getmək üçün adekvat isntitusional və qanunvericilik mexanizmi qəbul edilməlidir
Xəbərləri bəyənmə, paylaşma və onlara yazılmış şərhlər əksəriyyətin əvvəlcədən formalaşmış rəylərinə və ya strateji olaraq planlaşdırılmış dezinformasiyanın güclü təsirinə məruz qaldığı halda sosial mediada nə dərəcədə azadıq?
Emmanuel Kantın fəlsəfəsinə uyğun olaraq desək, sosial mediada azadlıq sadəcə istəkləri təmin etməyi ehtiva etdiyi üçün əsl azadlıq deyil.
Bu fikirləri AŞPA-dakı nümayəndə heyətimizin üzvü Kamal Cəfərov qurumun yay sessiyasında “Onlayn kommunikasiyaya nəzarət: media plüralizmi, informasiya azadlığı və insan ləyaqətinə təhlükə” adlı məruzənin müzakirələri zamanı deyib. Bildirib ki, sosial mediada nəyisə bəyəndiyimiz və ya bəyənmədiyimiz zaman əslində sərbəst hərəkət edilmir. Başqalarının gözləntilərinin qulu kimi çıxış edilir: “Bu sahədə uşaqlarla bağlı vəziyyət daha pisdir, belə ki, onlar zorakılığa məruz qalırlar, baxış üçün çılğın şeylər edir, TikTok-da bəzi tendensiyaları təkrarlayırlar. Sosial cəhətdən şərtlənmiş davranış azad deyil. Şüurlu, rasional seçim etmək üçün real imkan olmadığı demokratiyada, sosial media seçimlərinin həqiqətən də azad olması özü sual altındadır”.
Bildirib ki, bir neçə özəl korporasiyanın əlində bu cür məlumatların cəmlənməsi onlara böyük iqtisadi və texnoloji güc, eləcə də insanların şəxsi və sosial həyatının demək olar ki, hər tərəfinə təsir etmək imkanı verir. Bu, iqtisadi-texnoloji oliqopoliyanın informasiya mənbələrinin müxtəlifliyini və onlayn fikir və rəy plüralizmini təmin etmək qabiliyyəti və istəyi ilə bağlı çox mühüm sual yaradır.
Deputat qeyd edib ki, bu kontekstdə ənənəvi mediada uşaqları, ictimai əxlaqı və ya digər sosial dəyərləri qorumağa yönəlmiş reklamlara tətbiq olunan məhdudiyyətlərdən çox asanlıqla yayına bilən onlayn reklamın yeni formalarının şəffaflığının olmaması özü risk amilidir. Hətta bu sahənin ənənəvi mühafizəkarları olan jurnalistlər də ən çox bəyənmə alacaq xəbərləri səbirsizliklə gözləyirlər.
Məzmunun yumşaldılması üçün süni intellektin və avtomatlaşdırılmış filtrlərin istifadəsi etibarlı və səmərəli deyil. Böyük platformaların artıq terrorçu və ya ekstremist kimi sahələrdə səhv və ya zərərli məzmunların yumşaldılmasına dair qərarları uzun tarixə malikdir. Bu kontekstdən qərar qəbuledicilərinin rolu və iştirakı zərurətini, eləcə də məzmunun yumşaldılması siyasətlərinin tərtib edilməsi və qiymələndirilməsində istifadəçi iştirakını qəbul etmək və düzgün ifadə etmək vacibdir.
K. Cəfərov sonda məruzənin müəyyən təkliflərə cavab verdiyini deyərək bildirib ki, sosial medialarda təhlükəsiz mühitə doğru getmək üçün adekvat isntitusional və qanunvericilik mexanizm qəbul edilməlidir.
DİQQƏT! Şikayət və təklifləriniz, gördüyünüz və eşitdiyiniz hər hansı bir maraqlı məlumatı bu nömrəyə göndərin: 0 55 4 61 71 21 WHATSAPP